Околу шест месеци по заострувањето на насоките за квалитетот на воздухот, СЗО во понеделникот објави ажурирани податоци за неговиот квалитет кои се темелат на сателитски снимки и информации од сè поголем број градови, места и села ширум светот, а се работи за околу 6.000 места и градови од 117 земји во светот.

Се проценува дека 99 отсто од светската популација вдишува воздух што ги надминува утврдените граници за квалитет на воздухот, често полн со честички кои можат да навлезат длабоко во белите дробови, да влезат во вените и артериите и да предизвикаат различни болести.

Квалитетот на воздухот е најлош во регионите на источниот Медитеран и Југоисточна Азија, по што следат африканските земји, се вели во годишниот извештај на здравственото тело на ОН. Секоја година, повеќе од 7 милиони луѓе ширум светот умираат од ефектите на загадениот воздух, изјави директорката на СЗО за животна средина, климатски промени и здравје, Марија Неира.

Базата на податоци, која традиционално евидентира два вида честички познати како ПМ2.5 и ПМ10, за прв пат вклучува мерење на азот диоксид во почвата. Најновата верзија на базата на податоци датира од 2018 година. Азот диоксид главно се произведува од мотори со внатрешно согорување и најчесто се наоѓа во урбаните средини.

Изложеноста на такви честички може да резултира со респираторни заболувања како астма и симптоми како што се постојана иритирачка кашлица и отежнато дишење. Често поради овие симптоми луѓето завршуваат на брза помош или во болница на лекување, се вели во соопштението на СЗО.

Изворот на штетните честички се, покрај сообраќајот и транспортот, електраните, земјоделството, согорувањето на отпадот и индустријата, но и природните извори, како што е пустинската прашина. Светот во развој е особено погоден: многу високо ниво на ПМ10 е забележано во Индија, а високо ниво на ПМ2,5 е забележано во Кина, покажа базата на податоци.

„Честичките, особено ПМ2.5, можат да навлезат длабоко во белите дробови и да навлезат во крвотокот и да предизвикаат кардиоваскуларни, цереброваскуларни и респираторни проблеми. Имаме и докази дека честичките влијаат и на други органи и предизвикуваат разни други болести“, се вели во извештајот на СЗО.

Индија и светот мора да се подготват за големи промени во обид да го спречат дополнителното загадување на воздухот, како што се употребата на електрични возила, оддалечувањето од фосилните горива, масовно зголемување на зелената енергија и домаќинства каде што отпадот се одвојува, вели Анумита Ројхоудури, експерт за загадување на воздухот во Центарот за наука и животна средина, активистичка организација од Њу Делхи.

Шефот на СЗО Тедрос Адханом Гебрејесус зборуваше за потребата од „итна акција за справување со двојните здравствени предизвици, имено загадувањето на воздухот и климатските промени“. Тој рече дека СЗО се залага за „итна потреба светот што е можно поскоро да биде многу помалку зависен од фосилните горива“.

Здравствената организација ги повика надлежните органи да донесат одлука за субвенции што ќе им овозможат на приватните домаќинства да се префрлат на чиста енергија, имајќи предвид дека чадот од шпоретите и камините е главен фактор за глобалното загадување на воздухот.

Дополнително, според СЗО, треба што поскоро да се преземат соодветни мерки во корист на пешаците, велосипедистите и корисниците на јавниот превоз. Според извештајот за квалитетот на воздухот, јасно се изразени разликите меѓу побогатите и посиромашните региони. Во земјите со високи приходи, 17 проценти од градовите ги исполнуваат вредностите на упатствата на СЗО за загадувачките честички, а во земјите со низок и среден приход само еден процент од нив.